စာမေးပွဲဖြေနေတုန်း သိပ်မခက်ခဲလှတဲ့ သင်သိပြီးသား အကြောင်းအရာကို ချမရေးနိုင်ဖြစ်နေပါသလား၊ သင့်တနေ့တာမှာ ပိုက်ဆံကို ဘာတွေအတွက် သုံးခဲ့သလဲဆိုတာ မမှတ်မိဖြစ်နေပါသလား၊ သိကျွမ်းပြီးသား လူတယောက်ရဲ့ နာမည်ကို စဉ်းစားမရဘဲ မေ့နေတာမျိုး ဖြစ်ဖူးပါသလား။ မေ့ တာ မှ လက်ထဲ ဖုန်းကိုင်ထားပြီး ဖုန်းပျောက် လိုက်ရှာမိတဲ့အထိ။ မျက်မှန်ကြီးတပ်ထားပြီး မျက်မှန်ပျောက်လို့ လိုက်ရှာနေတဲ့အဖြစ်တွေ။ ကိုယ် ဘာပြောနေလဲ ဆိုတာတောင် ရှေ့ကပြော နောက်ကမေ့တဲ့ အဖြစ်။ စကားတွေလည်း မှားပြောလိုပြော။ အယောင်ယောင် အမှားမှား နဲ့ မေ့လျော့တတ်နေတာ အတော်လေး အဆင်မပြေ ဖြစ်ရတယ် မဟုတ်လား… ဒီအခြေအနေတွေကို ဦးနှောက်ထိုင်းသွားခြင်းလို့ ခေါ်ဝေါ်ပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်လို brain fog သို့မဟုတ် mental fog လို့ သုံးနှုန်းပါတယ်။ ဒီပြဿနာဟာ ရောဂါတခုတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ လူတိုင်းလိုလို ခဏတဖြုတ်ကြုံတွေ့ဖူးပါလိမ့်မယ်။ တခြားရောဂါအခံတခုခုရဲ့ လက္ခဏာလည်း ဖြစ်နေနိုင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဖြစ်ရသလဲ ဖြစ်နိုင်ခြေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ အဓိကကျတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေကတော့ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ၁။ စိတ်ဖိစီးမှု များလို့ စိတ်ဖိစီးမှုကို ကာလကြာရှည်ခံစားရရင် သွေးတိုးခြင်း၊ ကိုယ်ခံအားနည်းခြင်း၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း စတာတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်လာပါတယ်။ စိတ်ဖီစီးစရာတွေ ဖြစ်လာရင် cortisol ဟော်မုန်းတွေက ဦးနှောက်ထဲမှာ စုပုံနေပြီး ထိခိုက်မှုတွေပဲ ကျန်ခဲ့မှာပါ။ ဦးနှောက်ဟာ ပင်ပန်းလာပြီး တွေးခေါ်ခြင်း၊ ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ခြင်း၊ အာရုံစူးစိုက်ခြင်း စတာတွေကို မလုပ်နိုင်တော့ပါဘူး။ ၂။ အိပ်ရေးပျက်ခံတာ များလို့ အိပ်ရေးပျက်ထားတယ် ဆိုရင် နောက်တစ်နေ့မှာ ဘာလုပ်လုပ် လေးဖင့် နေပြီး ဟို မေ့ ဒီ မေ့ ဖြစ်၊ အာရုံစိုက်မရတာ တွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ လူတယောက်ရဲ့ တနေ့တာလုပ်ငန်းတွေကို ပုံမှန်လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ တညမှာ ၇-၈ နာရီလောက် အိပ်စက်ဖို့ လိုပါတယ်။ အိပ်ရေးပျက်တာကြာလာရင် ဦးနှောက်ရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို ထိခိုက်လာနိုင်ပါတယ်။ အာရုံစူးစိုက်ရခက်ခြင်း၊ အတွေးများရှုပ်ထွေးပြီး လန်းဆန်းမှုမရှိခြင်း စတာတွေ ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။ အကြောင်းရင်း ကတော့ ဦးနှောက်ထဲက အာရုံကြောဆဲလ်တွေ ရဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း အားနည်းစေလို့ ပါပဲ။ ၃။ မနက်စာ မစားလို့ နေ့တစ်နေ့ရဲ့ အစမှာ ခန္ဓာကိုယ် အင်ဂျင်ကြီးကို လည်ပတ်နိုင်ဖို့ လောင်စာအဖြစ် စတင်ပေးမယ့် မနက်စာက သိပ်အရေးကြီးပါတယ်။ မနက်စာ မစားဖြစ်ရင် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ကျစေပြီး ကြာလာရင် ဦးနှောက်ကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။ဦးနှောက်ဟာ တခြားအစိတ်အပိုင်းတွေထက် အားအင် ပိုအသုံးပြုတာ ဖြစ်ပြီး တစ်နေ့တာရှိနေတဲ့ သွေးတွင်းသကြားဓါတ်တွေ ရဲ့ ၂၀% အထိ ယူသုံးနိုင်ပါတယ်။ ဦးနှောက်မှာ အာဟာရ မလုံလောက်တာ ပုံမှန်လို ဖြစ်လာတဲ့အခါ အားအင်ချို့တဲ့မှု ဖြစ်လာပြီး ဦးနှောက်ရဲ့ တုံ့ပြန်နိုင်စွမ်း ကို ယိုယွင်းလာစေပါတယ် ။ ဦးနှောက်ဆဲလ်ေတွက မကျန်းမာတော့ဘဲ မြန်မြန် သေဆုံးကုန်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် မနက်စာ လွတ်ရင် အစာအိမ်ပဲ ထိခိုက်မယ် မထင်လိုက်ပါနဲ့။ ၄။ အစား သောင်းကျန်းလို့ အဝလွန်တာ နဲ့ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းမှု ကြားမှာ ဆက်နွှယ်မှု ရှိနေတယ် လို့ လေ့လာမှု တွေက ဖော်ပြကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကိုယ်စားတဲ့အစားအစာ တွေက အာဟာရ ဖြစ်တာ မပါဘူး ဆိုရင် အဝလွန်ခြင်း ဖြစ်လာနိုင်တယ် လို့ သုတေသီတွေ က သံသယရှိလာကြပါတယ်။ အာဟာရဖြစ်တာ တွေ မပါရင် ခန္ဓာကိုယ်က လိုအပ်တဲ့ ဗီတာမင် နဲ့သတ္တုဓာတ် တွေကို ဆက်တောင့်တနေလို့ အလွန်အကျွံ စားမိတတ်တယ် လို့ ယူဆကြပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အများကြီးစားနေရင်း နဲ့ကို ဆာနေသေးတယ် လို့ ဦးနှောက်မှာ လာပေါ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၅။ ဆေးလိပ်သောက်လို့ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းက ဟန်ချက် ထိန်းညှိခြင်း၊ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခြင်း စတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို စီမံတဲ့ ဦးနှောက်အပိုင်းတွေမှာ ဆဲလ်အမြှေးပါးတွေ နဲ့ အာရုံကြော တွေကို ပျက်စီးစေနိုင်တယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဆေးလိပ် သိပ်သောက်သူတွေ ပို မေ့ တတ်လာတတ်တယ်။ ၆။ ရေသောက်နည်းလို့ ခန္ဓာကိုယ်မှာက ၇၀% လောက် အထိ က ရေ နဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတာ ဆိုတော့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဘယ်လုပ်ဆောင်ချက် အတွက်မဆို ရေက အရေးပါပါတယ်။ ရေဓာတ် မလုံလောက်တာ နဲ့ ဦးနှောက်ဉာဏ်ရည် လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ကျဆင်းမှုက အရမ်းကို မြန်ပါတယ်။ ရေဓာတ် မလုံလောက်ရင် ပြဿနာ ဖြေရှင်းခြင်း ၊ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်း နဲ့ အာရုံစူးစိုက်ခြင်း တွေမှာ သက်ရောက်မှု မကောင်းပါဘူး။ ၇။ ကျန်းမာရေးအခြေအနေ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ သွေးအတွင်းဂလူးကို့စ်ဓာတ်နည်းခြင်းနဲ့ အခြားကျန်းမာရေး အခြေအနေတွေမှာလည်း ဦးနှောက်အလုပ်လုပ်တာ ထိုင်းမှိုင်းသွားနိုင်ပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ရောဂါအခြေအနေများကတော့ သွေးအားနည်းခြင်း၊ စိတ်ကျရောဂါ၊ ဆီးချို၊ အယ်လ်ဇိုင်းမား၊ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းအထွက်နည်းခြင်း၊ ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်း စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပြဿနာအတွက် ဘာလုပ်သင့်သလဲ? မိမိလုပ်လက်စအလုပ်များမှ ခဏနားပါ။ စိတ်ပြေလက်ပျောက်နေပါ။ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပါ။ သီချင်းနားထောင်ပါ။ အာဟာရမျှအောင်စားပါ။ အဆိုပါနည်းလမ်းများနဲ့ မဖြေရှင်းနိုင်ရင် ဆရာဝန်ပြသပါ။ အလွယ်တကူ မေ့လျော့တတ်ခြင်းက ရောဂါအခြေအနေတချို့ကြောင့် ဖြစ်နိုင်တာမို့ ဆရာဝန်နဲ့ ပြသပြီး စစ်ဆေးမှုခံယူသင့်ပါတယ်။ မေ့ တတ်တာ ကို အစပိုင်းတော့ ရယ်စရာအဖြစ် လက်ခံကြပေမယ့် အရေးကြီးတဲ့ အရာတွေ မေ့ရင် ဘယ့်နှယ့်လုပ်ပါ့မလဲ။ အမြဲတမ်း အသုံးပြုနေရတဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ ဦးနှောက်လေးကို ချစ်တယ်ဆို ဒီအချက်တွေ မလုပ်နဲ့တော့နော်။
ရေချိုးခန်းအဆိုတော်လုပ်ရတာ ဝါသနာပါသူများ ရှိကြပါသလား။ ရေချိုးရင်း သီချင်းတွေဟဲလိုက်ခြင်းဟာ အိမ်သားများနှင့် အတူနေအခန်းဖော်များအတွက်တော့ နားညည်းစရာကောင်းမှာဖြစ်ပေမယ့် သင့်အတွက်တော့ ကျန်းမာရေးကောင်းကျိုးတွေ ရှိစေတယ်ဆိုတာ သိပါသလား။ ဒီကျန်းမာရေးကောင်းကျိုးတွေက ဘာတွေလဲဆိုတာ ဒီဆောင်းပါးလေးကနေ ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။ • စိတ်ဖိစီးမှုများ ပြေပျောက်စေခြင်း ရေချိုးရင်း သီချင်းတွေအော်ဆိုလိုက်ခြင်းဟာ အလုပ်ကပေးသော စိတ်ဖိစီးမှုတွေကို သက်သာစေတယ်ဆိုတာ ဆိုနေကျသူတွေ သိကြမှာပါပဲ။ ဒါဟာ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် သင်သီချင်းဆိုလိုက်တဲ့အခါ အဆုတ်လေ့ကျင့်ခန်း ပြုလုပ်သလို ဖြစ်စေပြီး ကိုယ်ခန္ဓာအတွက်လည်း အောက်ဆီဂျင်ပိုမိုရစေတဲ့အတွက် စိတ်ဖိစီးမှုတွေကို သက်သာစေပါလိမ့်မယ်။ ဒီနည်းစဉ်ဟာ အသက်ပြင်းပြင်းရှူရတဲ့ ကုထုံးတစ်ခုလိုပဲ ကိုယ်ခန္ဓာအတွက် ကောင်းကျိုးများ သက်ရောက်မှု ရှိစေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အထီးကျန်မှုတွေနဲ့ Depression နဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေကို ကုသပေးနိုင်တဲ့ oxytocin ဟော်မုန်းကို ထုတ်လွှတ်ပေးတာကြောင့် သင့်ကို တစ်ခဏတာတော့ ပေါ့ပါးလန်းဆန်းစေမှာပါ။ ဒါ့ကြောင့် စိတ်ညစ်စရာတွေ ရှိလာရင်လည်း ရေပန်းအောက်ဝင်ပြီး ကိုယ်ကြိုက်တဲ့ သီချင်းတွေကို ရှက်မနေဘဲ အပီအပြင်သာ ဆိုလိုက်ပါ။ သွေးပေါင်ကျစေခြင်း ကျွန်မတို့ စိတ်ဖိစီးမှု များတဲ့အခါ ကိုယ်ခန္ဓာမှာ ကော်တီဇောလို့ခေါ်တဲ့ ဟော်မုန်းထွက်လာပါတယ်။ ထိုဟော်မုန်းများ အနေအထားတစ်ခုထိ များပြားလာပါက သွေးပေါင်ကို တက်စေတဲ့အပြင် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကိုပါ မြင့်မားစေပါတယ်။ ဒီလိုမြင့်မားခြင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ရောင်ရမ်းခြင်းဖြစ်စဉ်များ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး Type2 ဆီးချို၊ လေဖြတ်ခြင်းနဲ့ အခြားပြင်းထန်တဲ့ရောဂါများကို ဆင့်ကဲ ဖြစ်ပေါ်စေပါလိမ့်မယ်။ ရေချိူးစဉ် သီချင်းများ အော်ဆိုလိုက်ခြင်းဖြင့် ကော်တီဇောဟော်မုန်းကို နည်းပါးအောင် ကူညီပေးနိုင်တယ်နော်။ ဒါ့အပြင် နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ချေကိုလည်း လျှော့ချပေးပြီး ကိုယ်ခံအားကောင်းစေတဲ့ ဟော်မုန်းတွေ ထုတ်လုပ်ခြင်းမှာ အထောက်အကူ ဖြစ်စေပါသေးတယ်။ ကြွက်သားများ သန်မာစေခြင်း သီချင်းဆိုခြင်းဖြင့် ဝမ်းဗိုက်နဲ့ နောက်ကျော ကြွက်သားများကို သန်မာစေနိုင်ပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်တဲ့ အဆိုတော်တွေကတော့ နည်းစနစ်ကျကျနှင့် ပိုမိုဆိုတတ်တာမို့ ကြွက်သားများ သန်မာအောင် လေ့ကျင့်ပြီးသား ဖြစ်စေပါတယ်။ ပါးတွေ မေးရိုးနဲ့ နှဖူးက ကြွက်သားတွေကို အသုံးပြုပြီး သီချင်းဆိုရတာမလို့ Face Yoga တကူးတက လုပ်စရာမလိုတော့ဘဲ သွယ်လျပြီး ကျန်းမာတဲ့ မျက်နှာလေးတွေကိုပါ ပိုင်ဆိုင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ • မှတ်ဉာဏ်အားကောင်းစေခြင်း သီချင်းတစ်ပုဒ်ဆိုလိုက်တဲ့အခါ အနည်းဆုံးတော့ တစ်ပုဒ်လုံးမဟုတ်တောင် စာသားတစ်ပိုဒ်လောက်ကိုတော့ မှတ်မိရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုစာသားများကို ပြန်လည်စဉ်းစားခြင်းဖြင့် သင့်ဦးနှောက်ကို အလုပ်ပေးသလို ဖြစ်စေပြီး မှတ်ဉာဏ်အားကောင်းစေပါတယ်။ • ကိုယ်ခံအားတက်စေခြင်း ရေချိုးရင်း သီချင်းဆိုခြင်းဖြင့် ကော်တီဇောဟော်မုန်းကို ကျစေတဲ့အတွက် သွေးပေါင်တက်ခြင်းကိုပါ ကာကွယ်ပေးပါတယ်။ ဒီအနေအထားက ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ကောင်းစွာ အလုပ်လုပ်ဖို့ ကူညီပေးပါတယ်။ • နာကျင်မှုကို သက်သာစေခြင်း သင် နာကျင်မှုကို ခံစားနေရတဲ့ အချိန်မှာတော့ သီချင်းဆိုဖို့ကို စိတ်ကူးထဲမှာ ရှိမှာ မဟုတ်တာ သေချာပါတယ်။ သီချင်းဆိုခြင်းကြောင့် နာကျင်မှုလျော့တယ်လို့ အတိအကျကြီး မပြောနိုင်ပေမဲ့ တကယ်တော့ အာရုံလွှဲတဲ့ သဘောမျိုးပါပဲ။ သီချင်းသံစဉ်တွေရဲ့ တုန်ခါမှုလှိုင်းတွေက စိတ်ခံစားချက်တွေကို ကောင်းမွန်စေတဲ့ oxytocin နှင့် dopamineဟော်မုန်းတွေကို ထွက်စေပါတယ်။ ထိုဟော်မုန်းတွေက သင့်moodကို ကြည်လင်ကောင်းမွန်စေမယ့်အပြင် နာကျင်မှုတွေကိုပါ သက်သာအောင် လုပ်ပေးနိုင်ပါသေးတယ်။ ဒါဆိုရင်တော့ သင့်ကျန်းမာရေးအတွက် ရေချိူးရင်း သီချင်းဆိုဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်ကြပြီမဟုတ်လား။
ချမ်းစိမ့်စိမ့် ဆောင်းရာသီတောင် ဘာလိုလိုနဲ့ ရောက်လာပြန်ပြီနော်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆောင်းတွင်းအချမ်းဓာတ်က တခြားနိုင်ငံတွေလောက် မပြင်းတာတောင် ညဘက်ဆို စိတ်အညစ်ရဆုံးက နှာစေး၊ နှာပိတ်ပြီး ဘယ်လိုမှ အိပ်မရတော့တာပါပဲ။ နှာစေးတာကမှ ဖြေသာနိုင်သေးတယ်။ နှာခေါင်းပိတ်တဲ့ ပြဿနာက လေရှူသွင်း၊ ရှူထုတ်တဲ့နေရာမှာ အခက်အခဲဖြစ်စေတော့ အိပ်ခါနီးလူတစ်ယောက်က ဒီပြဿနာကိုပဲ စိတ်ထဲစွဲပြီး ဘယ်လိုမှ အိပ်ရနိုင်တော့မှာမဟုတ်ပါဘူး။ အိပ်ခါနီးအချိန်မှာ နှာခေါင်းပိတ်ရင် ဘာလုပ်ကြမလဲ။ ၁။ ခေါင်းအုံးအနေအထားကို ပြင်ပေးပါ။ များသောအားဖြင့် ခေါင်းအုံးတစ်လုံးတည်း အိပ်တဲ့အခါ၊ ကိုယ်အိပ်တဲ့ ခေါင်းအုံးကလည်း မှို့တွေနည်းပြီး ပြားနေတဲ့အခါ ဦးခေါင်းရဲ့အနောက်မှာ ထောက်ပံ့မှုများများစားစားမရှိတော့ဘဲ နှာခေါင်းပိတ်တာမျိုး ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒီအခါမျိုးမှာ ခေါင်းအုံးအသေးလေးတစ်လုံးကို အောက်မှာခံပေးတာ၊ ခေါင်းအုံးကို ထပ်ခြမ်းခေါက်ပြီး အိပ်တာ၊ စောင်ကို လုံးချေပြီး ခေါင်းအုံးမှာခုထားတာမျိုး လုပ်ပေးလို့ရပါတယ်။ လည်ပင်းက အမြင့်နေရာကို ရောက်နေတဲ့အခါ အသက်ရှူရတာ ပိုလွယ်ကူသွားပြီး နှာခေါင်းပြန်ပွင့်သွားနိုင်ပါတယ်။ ၂။ အသက်ပုံမှန်ရှူသွင်းရှူထုတ် လုပ်ပေးပါ။ နှာခေါင်းကြီးပိတ်ပြီး အသက်ရှူကျပ်လို့ အိပ်မရမဲ့အတူတူ ခဏလောက် ထထိုင်ပြီး ကိုယ့်စိတ်ကို ငြိမ်အောင် ပြန်ထားပါ။ ပြီးသွားရင် နှာခေါင်း တစ်ဖက်ပိတ်ပြီး ဖြည်းဖြည်းချင်း ရှူသွင်းရှူထုတ်လုပ်ကြည့်ပါ။ အထဲမှာ နှပ်တွေရှိနေရင် တစ်ရှူးနဲ့ညှစ်ထုတ်ပါ။ ၅မိနစ်လောက်နေလို့ နှာခေါင်းနည်းနည်းပွင့်ပြီး လေရှူလို့ရပြီဆိုမှ ပြန်အိပ်ဖို့ ကြိုးစားကြည့်ပါ။ ၃။ ရေသောက်ပေးပါ။ အိပ်ကာနီးအချိန်ကို ရေသောက်ဖို့ အကြံမပေးချင်ပေမဲ့ ရေဓာတ်က အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကို ပြေလျော့သွားစေပြီး ပိတ်နေတဲ့ နှာခေါင်းကို ပွင့်သွားအောင် ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။ ညသန်းခေါင်ကြီး ဆီးထသွားရတာမျိုး မဖြစ်စေဖို့ ရေကို တစ်ငုံလောက် သို့မဟုတ် အာစွတ်ရုံလောက်သာ သောက်ပေးသင့်ပါတယ်။ တစ်နေ့တာလုံး ရေကိုများများသောက်ပေးနိုင်ရင်တော့ အိပ်ချိန်မှ နှာခေါင်းပိတ်တဲ့ ပြဿနာဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းသွားပါလိမ့်မယ်။ ၄။ အပူငွေ့တစ်ခုခုကို ရှူရှိုက်ပါ။ အပူငွေ့ဟာ နှာခေါင်းထဲက ပိတ်နေတဲ့ နှပ်တွေကို အရည်ပျော်စိုစွတ်ပြီး အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကို ပွင့်သွားအောင် ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။ ရှူဆေးဘူးရှူတာ၊ ရင်ဘတ်ကို ပရုတ်ဆီလိမ်းတာမျိုး လုပ်ပေးလို့ရသလို နှာခေါင်းအပြင်ထိပ်နားကို ပရုတ်ဆီနည်းနည်း လိမ်းပေးတာမျိုး လုပ်လို့ရပါတယ်။ အကယ်လို့ အိပ်ရာထဲမရောက်သေးရင် ရေနွေးအိုးတည်ပြီး ထွက်လာတဲ့အငွေ့ကို အပေါ်ဝေးဝေးကနေ ရှူရှိုက်ပေးတာ၊ ရေနွေးသောက်တာမျိုး၊ ရေနွေးစိမ်ချိုးတာမျိုး လုပ်ပေးလို့ရပါတယ်။ ၅။ လေထုအစိုဓာတ်ထိန်းစက် (Humidifier) ဖွင့်ထားပါ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ လေထုအစိုဓာတ်ထိန်းစက် အသုံးပြုတဲ့အိမ်တွေ တော်တော်ရှားပါတယ်။ ဆောင်းရာသီဟာ အေးပြီးစိုတယ်လို့ ထင်ရနိုင်ပေမယ့် လေထုက တော်တော်လေးခြောက်သွေ့တဲ့အတွက် ဓာတ်မတည့်ဖြစ်တာမျိုး၊ နှာခေါင်းယားတာ၊ နှာစေးနှာပိတ်တာတွေ အလွန်အဖြစ်များပါတယ်။ လေထုအစိုဓာတ်ထိန်းစက်ရဲ့ ကောင်းကျိုးက ခြောက်နေတဲ့လေထုထဲကို ရေငွေ့ဖျန်းပေးလိုက်တာဖြစ်တဲ့အတွက် လေကစိုစွတ်သွားပြီး ပုံမှန်တွေ့နေကျ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ပြဿနာများ ဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းသွားပါတယ်။ ဒီအတွက် ညဘက်တွေမှာ မကြာခဏ နှာခေါင်းပိတ်တတ်သူတွေဆိုရင် လေထုအစိုဓာတ်ထိန်းစက် တပ်ပေးသင့်ပါတယ်။ တစ်နေ့တာလုံးမှာ ကိုယ့်ရဲ့ နှာစေးနှာပိတ်ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးဖို့အတွက် နေထိုင်စားသောက်မှုပုံစံကို ပြင်ပေးလို့လည်း ရပါတယ်။ တစ်ရက်ကို နာရီဝက်ခန့် လေ့ကျင့်ခန်းအပြင်းအထန် လုပ်ပေးတာ၊ အချဉ်ဓာတ်များတဲ့ အစားအစာတွေ များများစားပေးတာ၊ အရည်ရွှမ်းတဲ့ အသီးအနှံများ စားပေးတာ၊ ရေကို ၃လီတာထက်မနည်းအောင် သောက်တာ၊ ဟင်းရည်ပူပူ သောက်ပေးတာ၊ ပြတင်းပေါက်တွေကို ပိတ်ထားပေးတာမျိုး လုပ်ပေးလို့ရပါတယ်။ တစ်ခါတလေမဟုတ်ဘဲ ညတိုင်းလိုလို နှာစေးနှာပိတ်နေတယ်ဆိုရင် လေထုနဲ့ ဓာတ်မတည့်တာကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်တဲ့အတွက် ဓာတ်မတည့်ခြင်းကို သက်သာစေမယ့် သောက်ဆေးတွေကို သောက်လို့လည်း ရပါတယ်။
မျက်ကပ်မှန်ဆိုတာ အမြင်အာရုံချိန်ညှိပေးဖို့အတွက် မျက်လုံးထဲမှာ သက်သောင့်သက်သာ တပ်ဆင်နိုင်အောင် တီထွင်ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ပလတ်စတစ်မှန်ဘီလူးလေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အရင်တုန်းကတော့ အနီးမှုန်၊အဝေးမှုန်လို မျက်လုံးအားသိပ်မကောင်းသူတွေပဲ အဓိက အသုံးပြုခဲ့ကြပေမဲ့ အခုချိန်မှာတော့ အလှအပအတွက်ပါ ဒီဇိုင်းကာလာ မျိုးစုံထုတ်လုပ်ပြီး တပ်လာကြပါပြီ။ မျက်စိအားနည်းပေမဲ့ မျက်မှန်ကြီး တစ်ချိန်လုံး တပ်မထားချင်သူတွေအတွက်တော့ မျက်ကပ်မှန်က အတော်လေး အဆင်ပြေစေပါတယ်။ ကိုယ်မျက်စိအားနည်းတာကိုလည်း လူမသိစေသလို မျက်မှန်ကို ဂရုတစိုက်သိမ်းဆည်းရတဲ့ ဒုက္ခလည်း ကင်းဝေးစေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မျက်မှန်နဲ့လို ရုပ်မရင့်တော့ဘူး၊ပေါ့ပါးတယ်၊ မျက်ဆံပိုလှ၊ပိုထင်ရှားစေပြီး မျက်လုံးကို အရောင်မျိုးစုံ ဒီဇိုင်းမျိုးစုံ အလှဆင်နိုင်တဲ့အတွက်လည်း မျက်ကပ်မှန်တွေက လူငယ်တွေကြားမှာ ပိုပြီး ခေတ်စားလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မျက်မှန်ထက် ပိုပြီး မျက်လုံးမှာ ထိတွေ့နီးကပ်ရတာမို့ သန့်ရှင်းမှုဂရုစိုက်ဖို့၊မထိခိုက်မိစေဖို့ နဲ့ရောဂါပိုးမဝင်စေဖို့ကို ပိုသတိထားရပါလိမ့်မယ်။ တစ်ကိုယ်လုံးမှာ အနုနယ်ဆုံးပြင်ပအစိတ်အပိုင်းဖြစ်တဲ့ မျက်စိကျန်းမာရေးအတွက် မျက်ကပ်မှန်တပ်သူတွေ သိထားသင့်တဲ့ အချက်တွေကို အကြံပြုလိုက်ပါတယ်။ စာဖတ်သူတို့ထဲမှာလည်း မျက်ကပ်မှန်လေးတွေ တပ်တဲ့ သူတွေ ရှိမယ်ဆိုရင် ဒီဆောင်းပါးလေးကို မဖြစ်မနေဖတ်ကြည့်ဖို့ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။ မျက်ကပ်မှန်တွေဟာ သေသေချာချာဂရုမစိုက်ဘူးဆိုရင် (သို့) မမှန်ကန်တဲ့ တပ်ဆင်နည်း၊ သိမ်းဆည်းနည်းတွေနဲ့ အသုံးပြုမယ်ဆိုရင် မျက်လုံးကို ထိခိုက်စေတဲ့အပြင် မျက်လုံးထဲကို ပိုးဝင်စေနိုင်ပြီး ဆိုးရွားတဲ့ နောက်ဆက်တွဲတွေကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဒီအချက်လေးတွေကို သေသေချာချာဂရုစိုက်ကြပါနော်။ အရင်ဆုံးပြောချင်တာက မျက်စိပါဝါကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အလှအပအတွက်ပဲဖြစ်ဖြစ် မျက်ကပ်မှန်တပ်မယ်ဆိုရင်ဈေးပေါတာတွေ မသုံးပါနဲ့။ အရည်အသွေးမကောင်းတဲ့ မျက်ကပ်မှန်တွေဟာ မျက်စိကျန်းမာရေးအတွက်ကောင်းကျိုးမပေးနိုင်သလို တာရှည်ခံတဲ့ သက်တမ်းလည်း တိုပါတယ်။ ၁။ မျက်ကပ်မှန် ကို မကိုင်ခင်မှာ လက်ဆေးပါ။ မျက်ကပ်မှန်ကို သန့်ရှင်းရေး လုပ်ဖို့အတွက်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ထည့်ဖို့အတွက်ပဲဖြစ်ဖြစ် လက်နဲ့ ကိုင်မယ်ဆိုရင် လက်မှာကပ်တွယ်နေနိုင်တဲ့ ပိုးမွှားတွေရန်က ကာကွယ်ဖို့အတွက် အရင်ဆုံးလက်ကို ဆပ်ပြာနဲ့ ရေနဲ့ သုံးပြီး စင်ကြယ်အောင် ဆေးကြောပေးရပါမယ်။ ဒါ့အပြင် လက်မှာ အဆီတွေ၊ lotion တွေ၊ gel တွေ၊ ရေမွှေးတွေ ပေမနေဖို့ ဂရုစိုက်သင့်ပါတယ်။ ၂။ မျက်လုံးကို မခြယ်သခင် မျက်ကပ်မှန် အရင်တပ်ပါ။ မိန်းကလေးတွေ မျက်လုံးကို အလှပြင်မယ်၊ ခြယ်သမယ်ဆိုရင် အဲဒါတွေ မလုပ်ခင်မှာ မျက်ကပ်မှန်ကို အရင်ကြိုပြီး တပ်ပြီးမှ ခြယ်သင့်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပြန်ဖြုတ်မယ်ဆိုရင်လည်း မျက်ကပ်မှန်ကို အရင်ဖြုတ်ပြီးမှ eye makeup တွေ ဖျက်သင့်ပါတယ်။ ၃။ စနစ်တကျ သန့်ရှင်းရေးလုပ်ပေးပါ။ မျက်ကပ်မှန်ကို အသုံးပြုပြီးတိုင်းမှာ မျက်ကပ်မှန်ဆေးတဲ့ အရည်နဲ့ သန့်စင်တဲ့လက်ဖဝါးတစ်ဖက်ပေါ်မှာ မျက်ကပ်မှန်လေးကို တင်ပြီး နောက်လက်တစ်ဖက်ရဲ့ လက်ညှိုးလေးနဲ့ အသာအယာလေးပွတ်ပြီး ဆေးကြောပေးနိုင်ပါတယ်။ မျက်ကပ်မှန်ကို ရေပိုက်ကလာတဲ့ရေနဲ့ တိုက်ရိုက်ထိတွေ့စေပြီး ဆေးကြောတာမျိုးက ပိုးမွှားတွေအများကြီး ထိကပ်လာနိုင်တာကြောင့် ရှောင်ကြဉ်သင့်ပါတယ်။ ၄။ မျက်ကပ်မှန် ထည့်ပြီး စိမ်ထားတဲ့ ဆေးရည်ကို မကြာခဏ လဲပါ။ မျက်ကပ်မှန်လေးကို ထည့်စိမ်ထားတဲ့ ဆေးရည်ကိုလည်း မကြာခဏလဲလှယ်ပေးသင့်ပါတယ်။ ဆေးရည်တွေ မကုန်သေးတာကို အသစ်မလဲဘဲ၊ မသွန်ပစ်ဘဲ ဆေးရည်အသစ်တစ်မျိုးထပ်ထည့်တာမျိုးကို လုံးဝမလုပ်သင့်ပါဘူး။ မျက်ကပ်မှန်ထည့်တဲ့ဘူးကိုလည်း မျက်ကပ်မှန်လိုပဲ ဂရုစိုက်သန့်ရှင်းပေးပါ။ ညတိုင်းdisinfecting solution နဲ့ သန့်စင်ပေးပါ။ တစ်ရှူးလေးနဲ့ခြောက်အောင်သုတ်ပါ။ ၃ လတစ်ကြိမ်လောက် ဘူးအသစ်လဲပါ။ ၅။ မျက်ကပ်မှန်ကို အချိန်အကြာကြီး မဝတ်ထားမိပါစေနဲ့။ များသောအားဖြင့် မျက်ကပ်မှန်ကို ၅နာရီ၊ ၆နာရီထပ်ပိုပြီး မဝတ်ထားသင့်ပါဘူး။ ဒါ့အပြင် ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်ရှိမယ်ဆိုရင် ညွှန်ကြားတဲ့အချိန်ထက်ပိုပြီး မဝတ်မိဖို့ သတိထားသင့်ပါတယ်။ ၆။ မျက်ကပ်မှန်တပ်ထားပြီး မအိပ်ပါနဲ့။ မျက်လုံးမှာ ကပ်သွားခဲ့ရင်နောက်ဆက်တွဲပြဿနာတွေရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရေချိုးတဲ့အချိန်၊ ချက်ပြုတ်တဲ့အချိန် မျက်ကပ်မှန်ချွတ်ထားသင့်ပါတယ်။ မျက်နှာကို အပူဟပ်ခံလို့မရပါဘူး။ ၇။ အခြားသူရဲ့ မျက်ကပ်မှန်ကို အသုံးမပြုပါနဲ့။ ရောဂါပိုးတွေ ကူးနိုင်တဲ့အပြင် အမှိုက်တွေလည်း ကပ်ပါလာနိုင်တာကြောင့် အထူးသဖြင့် သူများဝတ်ထားပြီးသား မျက်ကပ်မှန်ကို ပိုပြီး အသုံးမပြုသင့်ပါဘူး။ ကိုယ့်ပစ္စည်းကိုလည်း မျှဝေမသုံးပါနဲ့။ ၈။ မျက်ကပ်မှန် တပ်ပြီး မျက်လုံးက ယားလာတာမျိုးဖြစ်တဲ့အခါ ချက်ချင်းချွတ်ပါ။ မျက်ကပ်မှန်တပ်ပြီး မခံမရပ်နိုင်အောင် ယားလာတာ၊ စပ်လာတာ၊ ခိုးလိုးခုလု ဖြစ်လာတာမျိုးရှိရင် ချက်ချင်းချွတ်ပြီး သေချာပြန်ဆေးကြောသင့်ပါတယ်။ ရုတ်တရက် အမြင်အာရုံထိခိုက်တာ၊ မှုန်ဝါးလာတာ၊ အလင်းရောင်မခံနိုင်တာ၊ မျက်စိအောင့်တာ၊ မျက်စိပိုးဝင်တာ၊ရောင်လာတာ၊ နီရဲလာတာ တစ်ခုခုဖြစ်ရင် ဆရာဝန်အမြန်ဆုံးပြပါ။ ဒီဆောင်းပါးလေးကို ဖတ်ပြီးတဲ့အခါမှာ မျက်ကပ်မှန်လေးတွေကို အန္တရာယ်ကင်းကင်းနဲ့ တပ်ပြီး လှပတဲ့ မျက်ဝန်းလေးတွေကို ဖန်တီးနိုင်ကြပါစေနော်။
အရက် ကြောင့် အသည်း ခြောက်လိမ့်မယ်၊ အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်လိမ့်မယ် ဆိုတာတော့ သိထားကြပြီး ဖြစ်မှာပါ။ ဒါပေမဲ့ ဘီယာဆိုင်၊ စားသောက်ဆိုင်၊ ဘားထိုင်တာတွေမှာ တွေ့ဆုံပွဲတွေလုပ်ကြတာအပြင် အခုဆို အကင်ဆိုင်၊ ဟော့ပေါ့ဆိုင်တွေမှာပါ အယ်လ်ကိုဟောက အမြဲလိုလို ပါနေတတ်ကြပြီလေ။ လူငယ်၊ လူလတ်တို့အတွက် ခေတ်ရေစီးကြောင်းအရကို အချိုရည်တစ်ခွက်လို ပေါ့ပေါ့ပါးပါးသောက်လို့ရတဲ့ အစဉ်အလာ ဖြစ်လာခဲ့ပြီပဲ။ မနေ့ညက ဘော်ဒါတွေ ဆုံသွားလို့၊ TGIF မို့လို့ဆိုပြီး တော်တော်လေး ကစ်လိုက်မိတယ်။ ညက အတော်များသွားပြီလို့ မနက်အိပ်ရာနိုးနိုးချင်းမှာ တွေးနေမိပြီဆိုရင် သေချာတယ် သင် အရက်နာကျနေပြီဆိုတာပါပဲ။ တကယ်လို့ အရက်နာကျနေမယ်ဆိုရင် ခေါင်းတွေကိုက်၊ မကြည်မလင်တွေဖြစ်ပြီး အာခံတွင်းကနေလည်း ဆိုးရွားတဲ့အနံ့တွေ ထွက်နေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဘာမှမလုပ်ချင်မကိုင်ချင်နဲ့ ခြေကုန်လက်ပန်းကျပြီး နေရတာ မအီမသာကြီးဖြစ်နေမှာပါ။ ပြီးရင်တွေးပါလိမ့်မယ် “တော်ပြီ နောက်တစ်ခါ ငါမသောက်တော့ဘူးကွာ” ဆိုပြီးပေါ့။ ဒီလိုတွေ ကြုံဆုံရပေမယ့် ယမကာလုလင်တွေကတော့ အရက်ကို ဖြတ်တော်မမူပဲ ဆက်ပြီး စွဲစွဲမြဲမြဲ မှီဝဲကြပြန်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခါ အရက်နာပြန်ကျရင် ထပ်တွေးမယ်၊ “ငါထပ်မသောက်တော့ဘူး” ဆိုပြီးပေါ့။ ဒီလိုပဲ သံသရာလည်နေတာမဟုတ်လား။ ခုလိုဖြစ်နေစေရတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေထဲမှာ အရက်နာကျတာက ဆိုးရွားတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုမဟုတ်ဘူးလို့ အစဉ်အဆက် ယူဆထားကြတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ယုံတမ်းအမှားတွေကြောင့် အရက်နာကျတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တလွဲတွေ ရှုမြင်လာမိကြတာပေါ့။ တကယ်တော့ အရက်နာကျတာဟာ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့ ပြဿနာတစ်ရပ်ပါ။ ဒါကြောင့် အရက်နာကျခြင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လူအများစုယူဆနေကြတာတွေရဲ့ အမှန်အမှားတွေကို ရှင်းပြလိုပါတယ်။ အရက်နာကျတာ ပြဿနာကြီးကြီးမားမား မဟုတ်ဘူး?? အရက်နာကျတာ ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။ သင့်ရဲ့ ဗဟိုအာရုံကြောမကြီးကို ကြီးကြီးမားမား ထိခိုက်စေတယ်ဆိုတာကို သိထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ခေါင်းကိုက်တာ၊ ခေါင်းမူးတာနဲ့ အော့အန်တာတွေဖြစ်စေတာပါ။ အရက်နာကျရင် မိန်းမတွေ ပိုခံရတယ်?? ဒီအချက်က မှန်ပါတယ်။ ယောင်္ကျားနဲ့ မိန်းမ ခန္ဓာကိုယ်ဖွဲ့စည်းပုံ မတူညီသလို ရေဓာတ်ထိန်းသိမ်းနိုင်စွမ်းလည်း မတူညီတာကြောင့် ပမာဏတူ အယ်ကိုဟောကို ကျားနဲ့မ ပြိုင်သောက်ရင် မိန်းမတွေကို အရက်နာကျမှုကို ပိုပြင်းပြင်းထန်ထန် ခံစားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အလွန်အကြူး လစ်မစ်ကျော်အောင် သောက်မှ အရက်နာကျမှာ?? လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ အခြေအနေတွေအပေါ် အများကြီး မူတည်နေပါတယ်။ တချို့တွေအတွက်တော့ တစ်ခွက်နှစ်ခွက်သောက်လည်း အရက်နာကျနိုင်ပါတယ်။ နောက်ပြီး ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးမှု အခြေအနေပေါ်လည်း မူတည်လေ့ရှိပါတယ်။ ဝိုင်သောက်ရင် အထာကျတယ်၊ အရက်နာမကျဘူး?? ဝိုင်အနီမှာ Tannins ပါဝင်ပါတယ်။ အရက်နာကျတာကို ဖြစ်စေတဲ့ အဓိကလက်သည်ပေါ့။ ဒါကြောင့် ဝီစကီသောက်သောက် ဝိုင်သောက်သောက် အရက်နာကျနိုင်ခြေက ရှိကိုရှိပါတယ်။ Diet Cocktails ပဲ သောက်မယ်၊ အရက်နာမကျအောင်?? Diet Cocktails ဆိုတာက ကယ်လိုရီနည်းအောင် ဖန်တီးထားတာသာရှိတာပါ။ အယ်လ်ကိုဟောပါဝင်နေတာမို့ သောက်တာများရင် အရက်နာကျနိုင်တာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အသီးအနှံတွေ ရောနှောပါဝင်နေတာမို့ အရက်ဒီအတိုင်းသောက်တာထက်တော့ ဖြစ်နိုင်ခြေပိုနည်းတာ အမှန်ပါ။ အရက်မသောက်ဘူး ဘီယာပဲသောက်မယ်?? အရက်မသောက်ပဲ ဘီယာပဲ သောက်ရင် အရက်နာမကျဘူးလို့ တစ်ချို့က ထင်တတ်ကြပါသေးတယ်။ ဘီယာ၊ အရက်၊ ဝိုင် အားလုံးက အယ်လ်ကိုဟော ပါဝင်နေတာချည်းပါ။ များရင် အရက်နာကျတာချင်း အတူတူပါပဲ။ မအိပ်ခင် ပါစတာစားရင် မနက် အရက်နာမကျဘူး?? ဒီအချက်ကို ဘယ်သူက စလိုက်လဲတော့ မသိပေမဲ့ နှစ်ခါပြန်မှားတဲ့ အချက်လို့သာ ဆိုရပါတော့မယ်။ အရက်အမူးလွန်နေတာမို့ မနက် အရက်နာကျဖို့ သေချာနေတဲ့အပြင် အိပ်ရာဝင်ခါနီးမှာ ကယ်လိုရီများတဲ့ အစားအစာကိုပါ ထပ်စားမိတာမို့ အဝလွန်ဖို့ပါ ပိုနီးစပ်သွားပါလိမ့်မယ်။ တကယ်တော့ အရက်နာကျတာကို ရှောင်ချင်ရင် မသောက်ခင် အစာအရင်စားတာမျိုး လုပ်ဖို့သင့်တာပါ။ အရက်အသောက်များရင် အိပ်ရေးတောင်ဝသေးတယ်? လုံးဝ NO ပါ။ အသိစိတ်လွတ်ပြီး အိပ်ပျော်နေတာမှန်ပေမယ့် နှစ်ခြိုက်စွာအိပ်မောကျနေတာမျိုးမဟုတ်ပါဘူး။ ပြည့်ပြည့်ဝဝအိပ်စက်နိုင်တာမျိုး မဟုတ်တာကြောင့် ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်မှာဖြစ်ပါတယ်။ အရက်ကို အရက်နဲ့ ပြန်ဖြေမယ်?? မနက်မိုးလင်းလို့ အရက်နာကျနေရင် အရက်လေး နည်းနည်းပြန်သောက်ပြီး ပြန်ဖြေမယ်ဆိုတဲ့ လူစားမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။ သေချာတာကတော့ သူတို့ အရက်စွဲနေပြီမို့ ဆရာဝန်နဲ့ ပြသဖို့ သင့်နေပါပြီ။ ကော်ဖီသောက်ရင် အရက်နာကျတာ သက်သာလိမ့်မယ်?? ကဖိန်းဓာတ်က သွေးကြောတွေကို ကျဉ်းမြောင်းစေတဲ့ အစွမ်းသတ္တိရှိပါတယ်။ ဆိုရရင် အရက်နာကျတာပိုဆိုးသွားစေနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ သဘောပါ။ အချိုရည်ကလည်း အစာအိမ်က အယ်လ်ကိုဟော စုပ်ယူနိုင်စွမ်းကို မြင့်တက်စေနိုင် ပါတယ်။ အရက်နာ ကျတာကို ပိုဆိုးစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အရက်နာ ကျတာကို သက်သာချင်ရင် အချိုရည်လည်း သွားမသောက်ပါနဲ့။ အုန်းရည်၊ ပျားရည်ချိုချိုလေး သို့မဟုတ် ရေများများသောက်ဖို့သာ အကြံပေးပါရစေ။
ကျောက်ကပ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လုပ်ငန်း ဆောင်တာ အများကြီးကို လုပ် ဆောင် နေတယ်ဆိုတာ အားလုံးပဲ သိရှိပြီးသားဖြစ်မှာပါ။ ကျောက်ကပ် ရောဂါဆိုတာ အချိန်မှီမကုသဘူးဆိုရင် ကျောက်ကပ်ကို ပိုပိုဆိုး စေနိုင်ပြီး ကျန်းမာ ရေးကိုထိခိုက် စေနိုင်ပါတယ်။ ပုံမှန်ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးတဲ့လူတွေကလွဲလို့ တော်ရုံဆို ကိုယ့်မှာ ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေတာကို မသိတဲ့သူများပါတယ်။ သိပြီဆိုလည်း ဆေးခန်းပြမှ လက္ခဏာတော်တော်ပြနေပြီ၊ဝေဒနာတော်တော်ဆိုးနေပြီဆိုတာချည်းပဲ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ရောဂါလက္ခဏာတွေဖြစ်နေလည်း လူတွေကကျောက်ကပ်လို့မထင်ဘဲ တခြားအကြောင်းရင်းတွေနဲ့ရောထွေးကြလို့ပါပဲ။နောက်ပြီး တချို့ကျောက်ကပ်ဝေဒနာရှင်တွေမှာရောဂါရင့်တဲ့အဆင့်အထိ လက္ခဏာမပြဘဲရှိတတ်တယ်၊ နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိတဲ့သူတွေမှာ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ကိုယ့်ရောဂါကိုမသိဘဲနေကြတာတွေ့ရပါတယ်။ ကျောက်ကပ်ကောင်းမကောင်း အတိအကျသိနိုင်တဲ့နည်းလမ်းကဆေးစစ်တာပဲဆိုတော့ လူတိုင်းပုံမှန်ဆေးစစ်ဖို့ကလည်း သိပ်မဖြစ်နိုင်တဲ့ကိစ္စပါ။ ဒီတော့ဖြစ်နိုင်ခြေ လက္ခဏာတွေနဲ့ပဲအရင် ဆန်းစစ်ရပါမယ်။ ကိုယ့်မှာသွေးတိုး၊ ဆီးချို၊ ဒါမှမဟုတ် မိဘဆွေမျိုးတွေထဲမှာကျောက်ကပ်ရောဂါရှိဖူးတာ၊ ဒါမှမဟုတ် အသက် ၆၀ အထက်ရှိသူတွေဟာကျောက်ကပ်ကျန်းမာရေးကို စစ်ဆေးမှုခံယူဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ဆေးမစစ်ခင် ကိုယ့်မှာဒီလက္ခဏာတွေရှိနေသလား အရင်ကြည့်ပါ။ ကျောက်ကပ်မှာပြဿနာရှိကြောင်း သိနိုင်တဲ့လက္ခဏာ (၇) ခု (၁) အိပ်စက်ခြင်းဆိုင်ရာမှာ ပြဿနာရှိနေတာ။ အိပ်ရေးပျက်ခြင်းက ကျောက်ကပ်ရောဂါခံစားနေရတဲ့ လူတွေမှာ အဖြစ်များတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုပါပဲ။ ပုံမှန်အားဖြင့် လူတစ်ယောက်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်မှာရှိတဲ့ အဆိပ်အတောက်တွေကို ကျောက်ကပ်က ဖယ်ရှားပေးပါတယ်။ ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေပြီဆိုရင်တော့ မစွန့်ပစ်နိုင်တော့တဲ့အတွက် အဲဒီအဆိပ်အတောက်တွေက ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ စုပုံလာပြီး အိပ်စက်ရာမှာ အနှောက်အယှက် ဖြစ်လာပါတော့တယ်။ Sleep Apnoea လို့ခေါ်တဲ့ အိပ်ပျော်နေစဉ် အသက်ရှူရပ်ခြင်းကိုလည်း သာမာန်လူတွေထက် ကျောက်ကပ်ရောဂါ ခံစားနေရတဲ့သူတွေဆီမှာ အဖြစ်များတာကို တွေ့ရပါတယ်။ (၂) အသားခြောက်ပြီး ယားတာ ကျန်းမာတဲ့ကျောက်ကပ်ရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေက ကဏ္ဍအတော်များများမှာ အရေးပါပါတယ်။ကျောက်ကပ်က ခန္ဓါကိုယ်ထဲက အရည်ပိုတွေနဲ့အညစ်အကြေးတွေကို ဖယ်ရှားစွန့်ထုတ်ပေးတယ်၊သွေးနီဥဆဲလ်တွေဖြစ်လာအောင်ကူညီပေးတယ်၊ အရိုးတွေကြံ့ခိုင်ဖို့ထောက်ပံ့တယ်၊သွေးထဲမှာ သတ္တုဓါတ်ပမာဏတွေ ထိုက်သင့်သလောက်ထိန်းထားနိုင်အောင်လုပ်ဆောင်တယ်။ အသားအရေခြောက်သွေ့ပြီး ယားယံနေတာကကျောက်ကပ်ရောဂါနဲ့ဆက်နွှယ်နေတဲ့ သတ္တုဓါတ်ချို့တဲ့မှု သို့မဟုတ် အရိုးရောဂါရဲ့လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်နေနိုင်ပါတယ်။ (၃) ဆီးခဏခဏသွားချင်နေတာ အထူးသဖြင့် ညဘက်မှာဆီးခဏခဏသွားချင်တာကျောက်ကပ်မှာ ပြဿနာတစ်ခုခုရှိနေတာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ကျောက်ကပ်ရဲ့စစ်ထုတ်စနစ်မှာ ထိခိုက်နေတဲ့အခါ ဆီးခဏခဏသွားချင်လာနိုင်ပါတယ်။ တစ်ခါတလေ ဒီလိုဖြစ်တာဟာ ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်တာ ဒါမှမဟုတ် အမျိုးသားတွေမှာ ဆီးကျိတ်ရောင်တာရဲ့ လက္ခဏာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆီးခွက်နဲ့သွားရင် အမြှုပ်ထတာအနည်းငယ်ရှိတာပုံမှန်ဖြစ်ပေမယ့် အမြှုပ်ကသိပ်များနေတယ်ဆိုရင် ၊ အထူးသဖြင့် ဆီးသွားပြီးရေအခါခါလောင်းချနေရတယ်ဆိုရင် ဆီးထဲမှာ ပရိုတင်းတွေရှိတာကိုဖော်ပြပါတယ်။ ဒါဟာ ဆီးထဲမှာalbumin လို့ခေါ်တဲ့ပရိုတင်းတစ်မျိုးရှိနေတာကိုဖော်ပြတာဖြစ်ပါတယ်။ (၄) မျက်လုံးမို့အစ်နေတာ ဆီးထဲမှာပရိုတင်းရှိနေတာဟာကျောက်ကပ်ရဲ့စစ်ထုတ်မှုစနစ်မကောင်းတဲ့ အစောပိုင်းလက္ခဏာဖြစ်ပါတယ်။ ပရိုတင်းတွေကို ခန္ဓါကိုယ်ထဲမှာထိန်းပေးရမယ့်အစား ကျောက်ကပ်က ဆီးထဲကို ပရိုတင်းတွေအများကြီးစွန့်ထုတ်ပေးတာကြောင့် မျက်လုံးမို့အစ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ မျက်လုံးမို့အစ်တာက တစ်ဖက် သို့မဟုတ် နှစ်ဖက်လုံးမှာ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ (၅)ခြေကျင်းဝတ်နဲ့ခြေထောက်တွေရောင်ရမ်းတာ ကျောက်ကပ်လုပ်ဆောင်ချက်ကျဆင်းတဲ့အခါ ဆိုဒီယမ်တွေစုနေစေပြီးခြေကျင်းဝတ်နဲ့ခြေထောက်ကိုရောင်ရမ်းစေပါတယ်။ ဒါဟာ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ပိုနေတဲ့အရည်တွေကို ကျောက်ကပ်ကနေ မစွန့်ထုတ်နိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ခြေထောက်၊ ခြေချင်းဝတ်နဲ့ ခြေဖဝါးတွေအပြင် တချို့လူတွေမှာ လက်ချောင်းတွေပါ ဖောယောင်နေတာမျိုးတွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဖောယောင်တာတွေ သက်သာစေဖို့ နေ့စဉ်စားသုံးနေကျ အိမ်သုံးဆားလျှော့စားပြီး အချိုရည်တွေ သစ်သီးဖျော်ရည်တွေ လျှော့သောက်ဖို့ အကြံပြုချင်ပါတယ်။ (၆) အစာစားချင်စိတ်နည်းတာ နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ရောဂါ ခံစားနေရတဲ့သူတွေမှာ အစာစားချင်စိတ် သိသိသာသာလျော့နည်းလာတာကို တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒါကတော့ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် အဖြစ်များကြတဲ့ပြဿနာဆိုပေမယ့် ကျောက်ကပ်ကြောင့်လည်း ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ကျောက်ကပ်က စစ်ထုတ်ဖယ်ရှားမပေးတဲ့ အဆိပ်အတောက်ဓါတ်တွေစုပုံလာပြီး ခံတွင်းပျက်တာ ကိုယ်အလေးချိန်ကျတာတွေက ကျောက်ကပ်ရောဂါရဲ့ ကနဉီးလက္ခဏာတွေထဲက တစ်ခုပါပဲ။ (၇) ကြွက်တက်တာ ကျောက်ကပ်လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ယိုယွင်းတဲ့အခါ Electrolyte တွေမညီမျှတော့ပါဘူး။ ဥပမာ – ကယ်လ်စီယမ်ပမာဏချို့တဲ့ပြီးဖော့စဖရပ်စ်ဓါတ်ထိန်းချုပ်မှုအားနည်းတာတွေကြောင့် ကြွက်တက်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အာရုံကြောထိခိုက်ထားတာမျိုး၊ သွေးစီးဆင်းမှုမှာ ပြသနာဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေမျိုးတွေကလဲ ကြွက်တက်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။ မိမိမှာ အပေါ်က အချက်တွေကို တွေ့ကြုံနေရပြီး ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေပြီလို့ သံသယရှိရင် အချိန်မဆွဲဘဲ ဆေးစစ်ကြည့်ဖို့ တိုက်တွန်းပါရစေ။ ရောဂါအခြေအနေနုတုန်းမှာ စနစ်တကျကုသလိုက်ရင် မြန်မြန်ပျောက်ကင်းပြီး ဝေဒနာခံစားရတာလည်း နည်းတာမလို့ ဆေးရုံဆေးခန်းသွားဖို့ ဝန်မလေးကြပါနဲ့နော်။
နှလုံးရောဂါဟာ တစ်နှစ်ကို ၁၈ သန်းလောက် အသက်ဆုံးရှုံးအောင် အန္တရာယ်ပေးနေတဲ့ ရောဂါဆိုးတစ်မျိုးဖြစ်ပြီးတော့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူအသေအပျောက်အများဆုံး ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီရောဂါမဖြစ်အောင် ရှောင်လွှဲနိုင်ဖို့ အလွန်ပဲအရေးကြီးလှပါတယ်။ နှလုံးရောဂါဟာ ဒီကနေ့ခေတ်မှာ အဖြစ်များတဲ့ ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပေမယ့် ကာကွယ်တားဆီးလို့ရနိုင်တဲ့ ရောဂါတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေမှာ နှလုံးရောဂါစွဲကပ်စေရတဲ့ အဓိကအချက်က စားသောက်နေထိုင်မှုပိုင်းမှာ အကျင့်ဆိုးတွေရှိနေတာကြောင့်ပါ။ ဒါပေမဲ့လည်း နှလုံးလေး ကျန်းမာမှလည်း နေ့စဉ်ဘဝကို ကျန်းမာပျော်ရွှင်စွာ ဖြတ်သန်းနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နှလုံးက ရောဂါဖြစ်မှ စောင့်ရှောက်ရမှာ မဟုတ်ဘဲ မဖြစ်ခင်ကတည်းက သေချာလေး ကာကွယ်ထားတာက နည်းလမ်းကောင်းပါ။ ဒါကြောင့် နှလုံးကျန်းမာစေဖို့ နေ့စဉ်ဘဝမှာ လိုက်နာရမယ့် ရိုးစင်းတဲ့ နည်းလမ်းလေးတွေကို ပြောပြပေးသွားပါမယ်။ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပါ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပါဆိုတာက နေ့တိုင်း ပြင်းပြင်းထန်ထန် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ရမယ်လို့ ဆိုလိုတာ မဟုတ်ပါဘူး။ တစ်ပတ်ကို ၂ နာရီခွဲလောက် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု ရှိစေချင်တာပါ။ ပြေးတာ၊ လမ်းလျှောက်တာ၊ gym ဆော့တာလိုမျိုး လေ့ကျင့်ခန်းတွေကို ဝင်လေထွက်လေ မှန်မှန်ရှူရင်း လုပ်ရမှာပါ။ လေ့ကျင့်ခန်း စလုပ်တဲ့အခါ နိုင်သလောက်ကနေ ဖြည်းဖြည်းချင်း စလုပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုလက်စထရော လျှော့ပါ လေ့ကျင့်ခန်းက ကိုလက်စထရောကို လျှော့ချဖို့ ထောက်ကူပေးပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အစားစားတဲ့အခါမှာလည်း ပြည့်ဝဆီတွေကို လျှော့စားဖို့ လိုပါမယ်။ သွေးတွင်းကိုလက်စထရော မြင့်တာက နှလုံးကို ထိခိုက်စေနိုင်လို့ပါ။ ဒါကြောင့် တိရစ္ဆာန်ကနေ ရတဲ့ အဆီတွေကို မစားပါနဲ့။ တတ်နိုင်သမျှ လျှော့စားပါ။ သစ်သီးတွေ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေ များများစားပါ နေ့စဉ် စားသုံးမှုမှာ လတ်ဆတ်တဲ့ သစ်သီးတွေ၊ အစိမ်းရောင် ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေ များများ ပါဝင်အောင် စားသုံးပေးပါ။ ကိုက်လန်၊ ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်း၊ ပန်းသီး၊ ခရမ်းချဉ်သီး၊ ကညွတ်၊ ငရုတ်ပွ၊ မုန်လာဥနီ စတာတွေကို စားပေးဖို့ လိုပါမယ်။ ပုံမှန် သွေးပေါင် ချိန်ပါ တစ်ခါတလေမှာ သွေးပေါင်ချိန် တက်နေတာက လက္ခဏာ မပြဘဲ တက်နေတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သွေးပေါင်ချိန် တက်တာက နှလုံးကို အတော်လေး ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပုံမှန် သွေးပေါင်ချိန်လေးတိုင်းပြီး အစားအသောက်ကို ထိန်းညှိတာ၊ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်တာ၊ လိုအပ်တဲ့ ကုသမှု ခံယူတာ၊ ဆေးသောက်တာတွေကို သေချာလေး ဂရုစိုက်ပေးဖို့ လိုပါမယ်။ ဒါမှ နှလုံးလေးက ကျန်းမာမှာပါ။ ကိုယ်အလေးချိန် ထိန်းပါ အဝလွန်တာက၊ ရှိသင့်တဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်ထက် များနေတာက နှလုံးရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေ များစေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ်အလေးချိန်ကို ရှိသင့်တဲ့ ပုံမှန် ကိုယ်အလေးချိန် ရှိနေအောင် ထားဖို့ လိုပါမယ်။ BMI ကို သေချာလေး တွက်ချက်ထားတာမျိုးပေါ့။ ကျန်းမာတဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားတာက သွေးတွင်းကိုလက်စထရောကို ကျဆင်းစေပြီး သွေးပေါင်ချိန်ကိုလည်း အကောင်းဆုံး ထိန်းညှိနိုင်မှာဖြစ်လို့ နှလုံးလေးကို ကျန်းမာစေနိုင်မှာပါ။ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းပါ ဆီးချိုရှိသူတွေက နောက်ဆက်တွဲ နှလုံးရောဂါ ခံစားရပြီး နှလုံးရောဂါနဲ့ သေဆုံးနိုင်ခြေ တော်တော်လေး များပါတယ်။ ဒါကြောင့် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ပုံမှန် စစ်ဆေးပြီး ကျန်းမာတဲ့ အတိုင်းအတာထဲမှာ ရှိနေအောင် သေချာလေး ထိန်းဖို့ လိုပါမယ်။ ဒါကြောင့် အစားအစာတွေကို သေချာလေး ဂရုစိုက်တာ၊ လေ့ကျင့်ခန်း ပုံမှန်လုပ်တာ၊ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းညှိပေးနိုင်မယ့် ကုသစစ်ဆေးမှုတွေကို ခံယူဖို့ လိုပါမယ်။ ဆေးလိပ်ဖြတ်ပါ ဆေးလိပ်သောက်တာက ကျန်းမာရေးကို တော်တော်လေး ထိခိုက်စေနိုင်တာပါ။ ဆေးလိပ်ဖြတ်လိုက်မယ်ဆိုရင် စိတ်ရောကိုယ်ပါ ကျန်းမာလာမှာ ဖြစ်သလို နှလုံးရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်မှာပါ။ ဒါတင်မကသေးပါဘူး။ လေဖြတ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်မှာ ဖြစ်သလို အဆုတ်ရောဂါတွေနဲ့ ကင်ဆာ အတော်များများ ဖြစ်နိုင်ခြေကိုလည်း ထိထိရောက်ရောက် လျှော့ချနိုင်မှာပါ။ ခံတွင်း သန့်ရှင်းရေး ဂရုစိုက်ပါ သွားကို ပုံမှန် တိုက်ပေးတာက သွားနဲ့ခံတွင်းကိုပဲ ကျန်းမာစေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ နှလုံး ကျန်းမာစေဖို့လည်း ထောက်ကူပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တစ်နေ့ကို နှစ်ကြိမ် သွားတိုက်ပါ။ သွားပွတ်ကြိုးသုံးတာမျိုး လုပ်ပြီး ခံတွင်း သန့်ရှင်းရေးကို ဂရုစိုက်ပါ။ အိပ်ရေးဝဝ အိပ်ပါ အိပ်ရေးဝဝ အိပ်တာက နှလုံးကျန်းမာစေဖို့ အရေးပါတဲ့ အချက် တစ်ချက်ပါ။ အိပ်ရေးမဝတာက နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ ရောဂါတွေကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ တစ်ညကို အိပ်ချိန် ၆ နာရီထက် နည်းသူတွေမှာ လေဖြတ်နိုင်ခြေ နဲ့ ရုတ်တရက် နှလုံးရပ်နိုင်ခြေက ပုံမှန်ထက် ၂ ဆလောက် များနေတတ်ပါတယ်။ဒါကြောင့် အိပ်ရေး ဝဝအိပ်တာကိုလည်း နှလုံး ကျန်းမာစေဖို့ လိုက်နာရမယ့် အလေ့အထလေးထဲကို ထည့်ထားဖို့ ပြောပါရစေ။ နှလုံးကျန်းမာစေဖို့ တစ်ညကို အိပ်ချိန် ၇ နာရီကနေ ၈နာရီကြား ရှိအောင် ဂရုစိုက်ပါ။ အထိုင် မများပါစေနဲ့ အထိုင်များတာက နှလုံးကို ထိခိုက်စေသလို ကျန်းမာရေးကိုလည်း ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။ အထိုင်များတာက နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ ရောဂါတွေကို ခံစားရစေနိုင်ပါတယ်။အထိုင်များတာက ရုတ်တရက် နှလုံးရပ်ပြီး သေဆုံးနိုင်ခြေကို မြင့်တက်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တစ်နေကုန်မှာ ထိုင်နေတာမျိုး မလုပ်ဘဲ သင့်တင့်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုလေးတွေ လုပ်ပါ။ ဒီလိုနည်းလမ်းတွေကို လိုက်နာ ပြင်ဆင်နိုင်မှ သင့်ရဲ့နှလုံးဟာ ကျန်းမာပြီး သင်ကိုယ်တိုင်လည်း အသက်ရှည်ရှည်နေထိုင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေကို မလိုက်နာဘူးဆိုရင်တော့ သင့်ရဲ့နှလုံးဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ထိခိုက်ပျက်စီးလာနိုင်ပါတယ်။
ငါတော့ ဝိတ်ကျအောင်၊ Six packs တွေနဲ့ အကိတ်ကြီးဖြစ်အောင်၊ ဂစ်တာ shape လေးဖြစ်အောင် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်လိုက်မဟဲ့ ဆိုပြီး ၅ရက်လောက်နဲ့ လက်လျှော့သွားတဲ့သူတွေ ရှိကြလား။ တကယ်တော့ လေ့ကျင့်ခန်း စလုပ်တဲ့သူတိုင်းက ဒီလိုပါပဲ။ သင်တစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ပါဘူး။ လုပ်မယ်ဆို အပြင်းအထန်စလုပ်လိုက် ရက်ပိုင်းလောက်လည်းနေရော ဒုံရင်း ပြန်ဖြစ်သွားလိုက်နဲ့ ဒီလိုပဲ ချာလည်လည် နေတတ်ပါတယ်။ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်တယ်ဆိုတာ ကိုယ်ရော စိတ်ပါ ကျန်းမာစေတယ်ဆိုတာ လူတိုင်း သိပါတယ်။ လက်တွေ့မှာတော့ လိုက်လုပ်တဲ့သူ ရှားပါတယ်။ ပုံမှန်လုပ်တဲ့သူဆို ပိုတောင် ရှားပါတယ်။ လေ့ကျင့်ခန်းတော့ လုပ်ချင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ပုံမှန် မလုပ်ဖြစ်ဘဲ ကြားထဲမှာ ပြတ်ပြတ်သွားလို့ စိတ်ဓာတ်မကျပါနဲ့။ လေ့ကျင့်ခန်းက စလုပ်စမှာ အတော်လေး ရုန်းကန်ရနိုင်ပေမယ့် နောက်ပိုင်းတဖြည်းဖြည်းနဲ့ လွယ်ကူလာပါလိမ့်မယ်။ ဒီလို လွယ်ကူလာစေဖို့ အရေးပါဆုံးသော အရာက အားကစားလုပ်ဖို့ရာမှာ လိုအပ်တဲ့ စိတ်အားထက်သန်မှု motivation ကောင်းနေဖို့ပါ။ ဒီတစ်သက်တော့ လေ့ကျင့်ခန်း မလုပ်နိုင်တော့ဘူးလို့လည်း မတွေးပါနဲ့။ ခုပြောမယ့် နည်းလမ်းလေးတွေနဲ့ ဖြည်းဖြည်းချင်း စလိုက်ရအောင်။ • All or None lawကို ရှောင်ပါ။ All or None lawဆိုတာက လုပ်ရင်လည်း တစ်နေ့ကို တစ်နာရီလောက် ပစ်လုပ်လိုက်တယ်။ နောက်ရက်ကျတော့ လုံးဝနားလိုက်တယ်။ ခုမှစလုပ်တဲ့သူတွေက ဒီနည်းလမ်း မသင့်တော်ပါဘူး။ အချိန်တွေ အကြာကြီး လုပ်လိုက်တဲ့အတွက် နောက်ရက်မှာ ကိုက်ခဲနေမှာပါ။ ဒါကြောင့်ပဲ နောက်ရက် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ဖို့ စိတ်မပါ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ • Gym ဝတ်စုံဝတ်ပြီး အားကစားလုပ်ပါ။ ကိုယ့်ဟာကိုယ် အိပ်ခန်းထဲမှာ တစ်ယောက်တည်း လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်နေတာ ဘယ်သူမှ မမြင်ပါဘူး။ Pajama ဝတ်ပြီး လုပ်လည်းရပါတယ်လို့ မတွေးပါနဲ့။ Gym ဝတ်စုံဝတ်ထားမယ်ဆိုရင် Work out mood ပိုရပြီး အားကစားလုပ်ဖို့ ပိုပြီး စိတ်အားတက်ကြွစေပါတယ်။ တကယ်လို့ Gym ဝတ်စုံ မဝယ်ရသေးဘူးဆိုရင် Motivation လည်းရအောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဆုချတဲ့အနေနဲ့ တစ်စုံလောက် ဝယ်ထားလိုက်ပါ။ • ဖြည်းဖြည်း စပါ All or None law မလုပ်ရဘူးဆိုတော့ Slow and steady ဖြည်းဖြည်းနဲ့မှန်မှန် လုပ်ရအောင်ပါ။ ပုံမှန်လူတစ်ယောက်က တစ်ပတ်ကို သင့်တင့်တဲ့ လှုပ်ရှားမှု ၁၅၀ မိနစ် လုပ်သင့်ပါတယ်။ ဒီ ၁၅၀ မိနစ်ကို တစ်ပတ်စာ တွက်ပြီး လုပ်ကြည့်ပါ။ ဥပမာ တစ်ရက်ကို မိနစ် ၃၀နဲ့ ၅ရက် လုပ်ကြမလား။ မိနစ် ၃၀ကိုမှ ၁၅မိနစ် မနက်၊ ည ဒါမှမဟုတ် ၁၀မိနစ် ၃ခါ လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုမဟုတ်လည်း တစ်ရက်ခြား အချိန်တွက်ပြီး လုပ်လည်း ရပါတယ်။ • မျှော်လင့်ချက်တွေ အကြီးကြီး မထားပါနဲ့။ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်တဲ့သူ အများစုက လှချင်လို့၊ ပိန်ချင်လို့၊ ဗလထွက်ချင်လို့ လုပ်ကြတာ များပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့တွေက ဒီလို ဖြစ်အောင် နှစ်နဲ့ ချီပြီး ကျင့်ခဲ့ကြတာပါ။ အစားအသောက်လည်း ဆင်ခြင်ကြပါတယ်။ ကိုယ်က ခုမှစလုပ်မှာ။ ခန္ဓာကိုယ် ဖွဲ့စည်းပုံတွေ၊ ဇီဝရုပ်ဖြစ်ပျက်တာတွေ မတူလို့ တစ်လ၊ နှစ်လနဲ့တော့ ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကို လက်ခံထားဖို့ လိုပါတယ်။ လှမလာသေးလည်း အရေးမကြီးပါဘူး။ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပြီဆိုတည်းက ကျန်းမာရေး လမ်းကြောင်း ပေါ်ရောက်နေပါပြီ။ • ဆင်ခြေတွေနဲ့ မလှည့်စားပါနဲ့။ ဝနေလို့၊ အမောမခံနိုင်လို့၊ မအားလို့၊ ရာသီလာနေလို့၊ အိပ်ရာမနိုးလို့၊ ကိုယ်လက်ကိုက်နေလို့ ဒီနေ့တော့ အလုပ်ပင်ပန်းလို့ နောက်နေ့မှ လုပ်တော့မယ်စတဲ့ အကြောင်းပြချက်တွေ အများကြီးနဲ့ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ဖို့ကို ရွှေ့တတ်ကြပါတယ်။ တကယ်က တစ်ခွန်းတည်း ပြောရရင် “ပျင်းလို့ပါ”။ ဥပမာ ပြောပြမယ်။ မအားဘူးဆိုရင်တောင် တစ်နေ့တစ်နေ့ ဖုန်းတော့ တစ်နာရီလောက် သုံးဖြစ်ကြတယ်ဟုတ်? ဖုန်းသုံးချိန်ထဲကနေ ၅မိနစ်လောက်ဖယ်ပြီး စလုပ်ကြည့်ပါ။ ၅မိနစ်နဲ့ ၃-၄ရက်လောက်ပြီး အကျင့်လေး ဖြစ်သွားရင် နောက်ရက်တွေ တိုးလုပ်နိုင်ပါတယ်။ ပင်ပန်းတယ်ဆိုရင်လည်း ပြင်းပြင်းထန်ထန် လေ့ကျင့်ခန်းတွေ လုပ်စရာ မလိုပါဘူး။ အဲ့နေ့မှာ အကြောလျှော့တာလိုမျိုး၊ ယောဂလိုမျိုး ပေါ့ပေါ့ပါးပါးတွေ လုပ်နိုင်ပါတယ်။ လိုရင်းက ရက်မှန် အချိန်မှန် လုပ်ဖြစ်ဖို့ပါပဲ။ • အချိန်မှန် နေရာမှန် လုပ်ပါ။ Gym သွားတဲ့သူတွေကတော့ အဆင်ပြေပါတယ်။ ဒီရက် ဒီအချိန်မှာ Gym ရောက်သွားရင် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ရုံကလွဲပြီး တခြားဟာ မရှိတော့ဘူးလေ။ အိမ်မှာ လုပ်တဲ့သူကတော့ နည်းနည်း ကျင့်ယူရမှာပါ။ ဥပမာ မနက် ၇နာရီလောက် လုပ်မယ်ဆိုရင် ၇နာရီဆိုတာနဲ့ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ဖို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ နေရာ ဥပမာ ဧည့်ခန်း၊ အိပ်ခန်းကို ရောက်နေဖို့ လိုပါတယ်။ ယောဂဖျာတို့၊ အလေးတုံးတို့ အင်တာနက်ကနေ လိုက်ကြည့်ပြီး လုပ်ဖို့ ဖုန်း သို့မဟုတ် လက်ပ်တော့ တင်စရာ နေရာ အကျယ်အဝန်းရှိဖို့တော့ လိုပါလိမ့်မယ်။ • ဆုချပါ။ တစ်ပတ်တိတိ ဒါမှမဟုတ် ၅ရက်ဆက်တိုက် ပျက်ရက်မရှိ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ရင် ဘာဝယ်ပေးမယ် ဆိုတာမျိုး ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဆုချပါ။ ဒါလည်း motivationတစ်မျိုးပါပဲ။ ဘယ်လို လေ့ကျင့်ခန်းတွေ လုပ်ကြမလဲ။ • ကိုယ်ကြိုက်တာ ကိုယ်လုပ်ပါ။ Cardio, Zumba, Muscle strengthening, Yoga စသဖြင့် ရွေးစရာတွေ အများကြီးပါ။ ကိုယ်ကြိုက်တာ ကိုယ်လုပ်ပါ။ ကိုယ်ကြိုက်တာ ကိုယ်လုပ်ရရင် ပုံမှန် လုပ်ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်း အကျင့် ဖြစ်တော့မှ ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ် လိုအပ်ချက်အလိုက် ပြောင်းလုပ်ပါ။ • ပျော်စရာ ကောင်းတာလေးတွေနဲ့ တွဲလုပ်ပါ။ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်တာ ရက်ကြာလာရင် ပျင်းလာမှာပါ။ ဒီလို မဖြစ်အောင် သီချင်းဆိုပြီးလုပ်တာ၊ ရုပ်ရှင် တစ်ပိုင်းစာလောက် ဖွင့်ထားပြီး လုပ်တာ လုပ်နိုင်ပါတယ်။ အစပိုင်းဆိုတော့ စိတ်ပါလာအောင် ဒီလိုပဲ နည်းလမ်းမျိုးစုံ သုံးရပါတယ်။ • တစ်ယောက်ယောက်နဲ့ တွဲလုပ်ပါ။ သူငယ်ချင်းနဲ့ ဖြစ်ဖြစ်၊ စုံတွဲလိုက် ဖြစ်ဖြစ် လေ့ကျင့်ခန်း အတူတူ လုပ်ဖို့ ချိန်းထားပါ။ ခုလို stay home ဆိုရင်လည်း video callနဲ့ ဖြစ်ဖြစ် အတူတူ လုပ်လို့ရပါတယ်။ ကိုယ်မလုပ်ရင် သူတစ်ယောက်တည်း လုပ်နေရမယ်ဆိုပြီး တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အားနာနေတာနဲ့ လုပ်ဖြစ်သွားမှာပါ။ အတူတူ လစ်သွားလို့တော့ မရဘူးနော်။ ဒါကြောင့် သူငယ်ချင်းဆို သိပ်မရင်းနှီးတဲ့သူနဲ့ လုပ်တာမျိုး၊ အတွဲတွေဆို ပျက်ကွက်တဲ့သူက treatရတာမျိုး စည်းကမ်း လုပ်ထားပါ။ • ရလဒ်တွေကို ချရေးထားပါ ဒီနေ့ ဘာလေ့ကျင့်ခန်းကို ဘယ်နှမိနစ်၊ ဘယ်နှခေါက် လုပ်တယ်ဆိုတာကို မှတ်တမ်းတင်ထားပါ။ အကြိမ်ရေ တိုးတက်လာတာ၊ ရက်ပျက်မရှိဘဲ ပုံမှန်လုပ်နိုင်တာကို တွေ့ရတဲ့အခါ ပိုပိုပြီး ကြိုးစားချင်ပါလိမ့်မယ်။ ဘယ်တော့ လေ့ကျင့်ခန်း စလုပ်ကြမလဲ။ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်တာက လုပ်နည်းထက် ပုံမှန်လုပ်ဖြစ်ဖို့က ပိုခက်ပါတယ်။ ငြီးငွေ့လွယ်၊ ပျင်းလွယ်တာကိုး။ ဒါကြောင့် တစ်ရက်ကို ဘယ်နှမိနစ်လုပ်မယ်ဆိုပြီး တစ်ခုခုသာ စလုပ်လိုက်ပါ။ နောက်ပိုင်း အကျင့်ဖြစ်မှ လိုတာ ဆက်ပြင်ပါ။ အကျင့်ဖြစ်ဖို့က အဓိကပါ။ အကျင့်ဖြစ်ဖို့ဆို စလုပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဘယ်တော့စမလဲဆို ခုပဲ စလိုက်ပါ။ နှစ်ကုန်မှ လကုန်မှဆိုတာတွေကို မေ့လိုက်ပါတော့။ နောက်နေ့ဆိုတာ မသေချာဘူးလေနော်။
ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းဟာ ဒီနေ့ခေတ် လူမှုပတ်ဝန်းကျင်မှာ စွဲလန်းဖွယ်ရာတစ်ခုအဖြစ် ရှိနေဆဲပါပဲ။ သင့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ရှိတဲ့ လူတော်တော်များများ အသက်အရွယ်မရွေး ဆေးလိပ်ကို နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက်သောက်နေကြတာကို သင်တွေ့ရမှာပါ။ လူတွေက ဆေးလိပ်ကို အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် သောက်ဖြစ်နေကြပါတယ်။ လူငယ်တွေကတော့ ဆေးလိပ်သောက်တာကို စတိုင်ကျတယ်လို့ ထင်ကြပါတယ်။ မိဘတွေနဲ့ အစ်ကိုအစ်မတွေအပါအဝင် ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဆေးလိပ်သောက်တဲ့လူကြီးတွေ ရှိရင် ပိုပြီး ဆေးလိပ်သောက်ဖို့ ပိုပြီး အခွင့်အလမ်းများပါတယ်။ အပေါင်းအသင်းတွေက ဆေးလိပ်သောက်တဲ့အခါမှာ လူငယ်သဘာဝအတိုင်း လိုက်သောက်လေ့ရှိပါတယ်။ အရွယ်ရောက်သူများအဖို့တော့ သူတို့ဘာကြောင့် ဆေးလိပ်သောက်သလဲဆိုတာ ပြောဖို့ ပိုပြီး နက်နဲတဲ့ အကြောင်းတွေ ရှိပါတယ်။ အလုပ်မှာ အဆင်မပြေလို့ စိတ်ဖိစီးမှုများလို့ အထီးကျန်လို့ စသဖြင့် အကြောင်းပြချက် အမျိုးမျိုးရှိနိုင်ပါတယ်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကနေတဆင့် နီကိုတင်းဓါတ်ကို ကျွန်တော်တို့ ခန္ဓါကိုယ်ကရရှိပါတယ်။ ဒီနီကိုတင်းဓါတ်က ခန္ဓါကိုယ်မှာရှိတဲ့ နာ့ဗ်ကြောကို လှုံ့ဆော်ပေးပြီး dopamine ဆိုတဲ့ ဓါတုဓါတ်တစ်မျိုးကို ထုတ်လွှတ်စေခြင်းဖြင့် လူကို ကျေနပ်ပျော်ရွှင်စေပါတယ်။ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းဖြင့် ကောင်းမွန်တဲ့ ခံစားချက်တွေကို မိနစ်အနည်းငယ်တော့ ရရှိစေတဲ့ သဘောပါပဲ။ ဒါပေမယ့် နီကိုတင်းဓါတ်ကို စွဲလမ်းမှုကြောင့် ဆေးလိပ်ဟာ (ဖြတ်ချင်ရင်တောင်မှ) အင်မတန်မှ ဖြတ်ရခက်ပါတယ်။ ဆေးလိပ်မသောက်ဖူးသေးတဲ့ သူတွေအတွက်လည်း ဘယ်လိုပဲအခြေအနေဖြစ်ပါစေ စမသောက်ဖို့ ပြောချင်ပါတယ်။ စိတ်ကျေနပ်သာယာဖို့က ကိုယ်တိုင်ကြိုးစားပြီး ရရှိတဲ့အရာတစ်ခုဖြစ်သင့်ပြီး ဓါတုပစ္စည်းတစ်ခုခုအပေါ်မှီခိုနေရတာမျိုး မဖြစ်သင့်ပါဘူး။ အခုဆောင်းပါးလေးမှာတော့ ဆေးလိပ်စွဲနေသူတွေ ဆေးလိပ်ကို ဘယ်လိုဖြတ်ရမလဲဆိုတဲ့ အဆင့်ငါးဆင့်ကို မျှဝေပေးချင်ပါတယ်။ အဆင့် ၁ ။ အစီအစဉ်ဆွဲပါ။ ဆေးလိပ်စဖြတ်မယ့်ရက်ကို သတ်မှတ်ပါ။ တကယ်လို့ သင့်အနေနဲ့ ရုံးချိန်တွေမှာ ဆေးလိပ်သောက်ချင်စိတ် ပိုဖြစ်လေ့ရှိတယ်ဆိုရင် ရုံးပိတ်ရက် စနေ၊တနင်္ဂနွေတွေမှာ ဆေးလိပ်စဖြတ်ပါ။ ပိတ်ရက်တွေမှာ ဆေးလိပ်သောက်လေ့ရှိသူဆိုရင် ဒါမှမဟုတ် သင့်အလုပ်မှာ ဆေးလိပ်ပေးမသောက်ဘူးဆိုရင် ဆေးလိပ်ဖြတ်တဲ့ စစ်ဆင်ရေးကို ကြားရက်တရက်ရက်မှာ စတင်ပါ။ ဆိုလိုရင်းကတော့ သင်ဆေးလိပ် သိပ်မသောက်ဖြစ်တဲ့ ရက်မျိုးမှာ စတင်ခိုင်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အစားအသောက်ဟာ စီးကရက်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီးစွဲလမ်းမှုကို လျော့နည်းစေတဲ့အတွက် သင့်အနေနဲ့ ဆေးလိပ်စဖြတ်မယ့်ရက်ကို သတ်မှတ်ပြီးပြီဆိုရင် အစားအသောက်ကို ပိုပြီးအာရုံစိုက်သင့်ပါတယ်။ သစ်သီးနဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေဟာ ဆေးလိပ်သောက်လိုစိတ်ကို လျော့နည်းစေတာမို့ သူတို့ကို များများစားသင့်ပါတယ်။ နို့သောက်ခြင်းဟာ ဆေးလိပ်ဖြတ်ရာမှာ အင်မတန် အထောက်အကူပြုတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အကြောင်းရင်းကတော့ နို့သောက်အပြီး လျှာပေါ်မှာ စွဲကျန်ခဲ့တဲ့ အရသာက လူတွေကို ဆေးလိပ်မသောက်ချင်အောင် လုပ်ပေးတာကြောင့်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဆင့် ၂ ။ တစ်ယောက်တည်း ကြိတ်မဖြတ်ပါနဲ့။ တကယ်လို့သင်ဟာ မိသားစုဝင်တွေ၊သူငယ်ချင်းတွေကို အသိမပေးဘဲ တယောက်တည်းကြိတ်ပြီး ဆေးလိပ်ဖြတ်မယ်ဆိုရင် သင့်အနေနဲ့ မအောင်မြင်ဖို့ များပါတယ်။ သင်ဆေးလိပ်ဖြတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း သူတို့ကို အသိပေးပါ။ သူတို့ဆီက အားပေးထောက်ခံမှုကို ရယူပါ။ အောင်မြင်စွာ ဆေးလိပ်ဖြတ်ထားသူတွေနဲ့ တွေ့ဆုံပြီး အကြံဉာဏ်တောင်းပါ။ ဒါလေးတွေဟာ သင့်အတွင် တန်ဖိုးရှိလာပါလိမ့်မယ်။ အဆင့် ၃ ။ အလုပ်များအောင်နေပါ။ လူအများစုဟာ စိတ်ဖိစီးမှုတွေများတဲ့အချိန်၊ပျင်းရိတဲ့အချိန် အစရှိတဲ့ အချိန်တွေမှာ ဆေးလိပ်သောက်လေ့ရှိကြတာမို့ သူတို့အနေနဲ့ ဆေးလိပ်ဖြတ်ရတာ ခက်ပါတယ်။ စိတ်သက်သာရာရစေဖို့အတွက် နီကိုတင်းရဲ့အကူအညီမယူပါနဲ့။ ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်းတွေဟာ သင့်ကျန်းမာရေးအတွက် အင်မတန်အကျိုးများတဲ့အပြင် မကောင်းတဲ့ စိတ်ခံစားချက်တွေကိုလည်း ရှင်းထုတ်ပေးနိုင်တာမို့ စိတ်အပြောင်းအလဲ အနေနဲ့ အားကစားလုပ်သင့်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ချွေးထွက်များခြင်းဟာ သင့်စိတ်ခံစားမှုအခြေအနေကို ကောင်းစေပြီး မိမိကိုယ်ကို ချုပ်ထိန်းနိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးတဲ့အပြင် ဆေးလိပ်စွဲလမ်းမှုကိုလည်း လျော့ပါးစေပါတယ်။ အဆင့် ၄ ။ ဆေးလိပ်သောက်မိဖို့ တွန်းအားဖြစ်စေတဲ့ အရာမှန်သမျှကို ရှောင်ပါ။ ဆေးလိပ်သောက်တတ်သူတွေနဲ့ တွေ့တာ ဒါမှမဟုတ် ဆေးလိပ်သောက်တဲ့နေရာတွေမှာ ကြာကြာနေမိတာမျိုးတွေကို ရှောင်ပါ။ ဒါတွေဟာ သင့်ရဲ့ အကျင့်ဆိုးကို ပြန်ခေါ်ထုတ်လာနိုင်လို့ပါ။ အဲဒီအစား ဆေးလိပ်မသောက်တတ်သူတွေ ဒါမှမဟုတ် ဆေးလိပ်ကို အောင်မြင်စွာ ဖြတ်လိုက်နိုင်သူတွေနဲ့ မကြာမကြာတွေ့ဆုံပေးပါ။ သင့်မှာရှိတဲ့ ဆေးလိပ်နဲ့ဆိုင်တဲ့ အရာအားလုံး (စီးကရက်၊ဆေးရွက်ကြီး၊မီးခြစ်၊ပြာခွက် စသည်) အားလုံးကို လွှင့်ပစ်ပါ။ အဆင့် ၅ ။ သင့်ကိုသင် ဆုချပါ။ ဆေးလိပ်ဖြတ်တာဟာ သင်ထင်သလောက် မလွယ်ပါဖူး။ ဒါကြောင့် ဆေးလိပ်မသောက်ဘဲ အောင်မြင်စွာ ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့တဲ့ နေ့တိုင်းဟာ သင့်အတွက် အောင်မြင်မှုပါ။ တရက်ပြီး တရက်ကို အောင်မြင်စွာ ကျော်ဖြတ်ပြီး သင့်ကိုယ်သင် ဆုချဖို့ မမေ့ပါနဲ့။ အရင်ကဆို ပိုက်ဆံတွေကို ဆေးလိပ်သောက်ဖို့ သုံးရလေ့ရှိပြီး အခုဆေးလိပ်အတွက် ကုန်စရာ မလိုတော့တာမို့ တခြားသင်ကြိုက်ရာမှာ သုံးနိုင်ပါပြီ။ ဟုတ်ပါတယ်၊ဆေးလိပ်ဖြတ်ရတာ ခက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါဟာထိုက်တန်ပါတယ်။ ဆေးလိပ်များများသောက်လေ၊ ကြာကြာသောက်ဖြစ်လေ ကင်ဆာနဲ့စောစောသေဖို့နီးစပ်လေ ဖြစ်လို့ပါ။ ဒါကြောင့် သင်ဟာ ဆေးလိပ်သောက်တတ်သူဆိုရင် အမြန်ဆုံးဖြတ်ဖို့ ကြိုးစားပါ။ တကယ်လို့ သင့်မှာ မရှင်းလင်းတာ၊မေးမြန်းချင်တာတွေ ရှိတယ်၊စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေရှိတယ် ဒါမှမဟုတ် အကူအညီ လိုအပ်တယ်ဆိုရင် ဆရာဝန် ဒါမှမဟုတ် ကျွမ်းကျင်သူတွေဆီ သွားရောက်ဆွေးနွေး အကြံဉာဏ်တောင်းခံပြီး ကုသမှု ခံယူဖို့ ဝန်လေးမနေပါနဲ့။